یبوست چیست؟

2022-01-24 21:08:46

یبوست یکی از شایع ترین مشکلات گوارشی است که ممکن است هر کسی به آن مبتلا شود. این بیماری در صورتی که مزمن شود می تواند مشکلات زیادی برای افراد به وجود بیاورد با این حال با رعایت یک سری نکات ساده می توان این مشکل را حتی در منزل برطرف کرد.

اگر تمایل دارید بدانید، یبوست چگونه ایجاد می شود و از طریق چه راه هایی می توان آن را درمان کرد؛ تا انتها با ما همراه باشید. ارماطب در این مقاله پاسخ تمامی سوالات شما را درباره یبوست خواهد داد.

یبوست چیست؟

یبوست زمانی اتفاق می افتد که به علت حرکات کند دستگاه گوارش، مدفوع در روده بزرگ باقی می ماند و آب آن جذب می شود. در نتیجه مدفوع سفت و خشک می شود و بیمار اجابت مزاج دردناکی را تجربه می کند.

به طور کلی گفته می شود اگر فردی کمتر از سه بار اجابت مزاج در هفته داشته باشد، یبوست دارد. اما با این حال باید توجه داشت که الگوی دفع هر فرد با دیگری متفاوت است و ممکن است سه بار اجابت مزاج برای فردی طبیعی باشد. بنابراین قبل از تشخیص یبوست باید به الگوی دفعی گذشته بیمار توجه کرد.

علائم یبوست

اگر فردی علائم زیر را داشته باشد احتمالا به یبوست مبتلا شده است:

• کمتر از سه بار اجابت مزاج در هفته

• مدفوع سفت و خشک

• زور زدن و درد هنگام اجابت مزاج

• احساس سیری حتی پس از اجابت مزاج

علائم ذکر شده در بالا جز علائم اصلی یبوست است اما اگر فردی علائم زیر را داشته باشد با سریعا به پزشک مراجعه کند:

• خونریزی از راست روده

• خون در مدفوع

• درد مداوم شکم

• احساس نفخ

• درد در قسمت پایین کمر

• استفراغ

• تب

• کاهش وزن ناگهانی

• از دست دادن اشتها

• تغییر ناگهانی در حرکات روده

عوارض یبوست

یبوست مشکلی آزار دهنده برای بیمار است با این حال تهدیدی برای زندگی بیمار، محسوب نمی شود. اما باید توجه داشت که یبوست نیز مانند همه بیماری ها، فرد را با عوارضی مواجه می کند که عبارتند از:

• خونریزی مقعد

• شقاق

• هموروئید

• دیورتیکولیت

• انسداد روده توسط مدفوع

• بی اختیاری ادرار

• اضطراب

• افسردگی

علل ایجاد کننده یبوست

علل زیادی می توانند باعث ایجاد یبوست شوند که در این قسمت در رابطه با آن ها صحبت خواهیم کرد.

فعالیت بدنی کم

افرادی که به واسطه شغلشان یا به علت تنبلی یا هر علت دیگری، فعالیت بدنی پایینی دارند؛ بیشتر از دیگران در معرض یبوست قرار می گیرند. لذا برای پیشگیری از یبوست، همه ی افراد باید روزانه زمانی را به فعالیت های بدنی اختصاص دهند.

کمبود فیبر در رژیم غذایی

عدم وجود فیبر در رژیم غذایی می تواند یکی از علل اصلی ایجاد کننده یبوست باشد. فیبرباعث افزایش حرکات منظم روده می شود و از یبوست جلوگیری می کند. همچنین باید دقت داشت که کسانی که در طول روز به مقدار مناسبی آب نمی نوشند در معرض یبوست قرار دارند.

طبق مطالب ذکر شده، داشتن یک رژیم غذایی مناسب می تواند مانع یبوست و عوارض آزاردهنده آن شود. لذا در صورت تمایل می توانید برای گرفتن یک رژیم غذایی مناسب از کارشناسان مجرب ارماطب در بخش تغذیه کمک بگیرید.

برای دریافت مشاوره رایگان کلیک کنید

سندروم روده تحریک پذیر (IBS)

یکی دیگر از عللی که می تواند باعث ایجاد یبوست شود، سندروم روده تحریک پذیر است. افرادی که این بیماری را دارند، احتمال بیشتری وجود دارد که به یبوست دچار شوند.

برخی از داروها

یبوست به عنوان عارضه جانبی برخی از داروها است. لذا باید قبل از مصرف داروها با پزشک معالج مشورت کرد.

داروهایی که باعث یبوست می شوند عبارتند از:

• داروهای مسکن اپیوئیدی ( کدوئین، اکسی کدون، هیدرومورفین)

• داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای (آمی تریپتیلین، ایمی پرامین)

• داروهای ضد تشنج (فنی توئین، کاربامازپین)

• مسدود کننده کانال کلسیم (دیلتیازم، نیفدیپین)

• آنتی اسید حاوی آلومینیوم (آمفوژل)

• آنتی اسید حاوی کلسیم (تومس)

• دیورتیک (هیدروکلروتیازید، فورزماید)

• مکمل های آهن

افزایش سن

با افزایش سن احتمال ابتلا به یبوست بیشتر می شود. یکی از دلایل این امر افزایش زمان عبور غذا از دستگاه گوارش است. لذا باید افراد سالخورده از مواد غذایی حاوی فیبر بالا استفاده کنند.

مواد غذایی با فیبر بالا

مواد غذایی با فیبر پایین

استفاده بیش از حد از ملین ها

هر زمانی که افراد احساس اجابت مزاج داشته باشند باید به آن توجه کنند در غیر این صورت مدفوع آن ها سفت خواهد شد و در نتیجه ممکن است این افراد، برای رهایی از یبوست بدون تجویز پزشک از ملین ها استفاده کنند.

استفاده بیش از حد از ملین ها می تواند عاملی برای یبوست باشد. زیرا دستگاه گوارش به ملین ها به عنوان یک عامل کمکی عادت کرده است و دیگر به تنهایی نمی تواند اجابت مزاج را انجام دهد. به همین علت توصیه می شود در مصرف ملین ها دقت شود و بدون دستور پزشک از آن ها استفاده نشود.

مشکلات کورکتال

بیماری ها و مشکلات روده بزرگ می تواند باعث یبوست شود. بنابراین قبل از درمان یبوست باید علت اصلی به وجود آورنده آن را پیدا کرد.

بیماری های کورکتال

مشکلات عصبی

برخی از مشکلات عصبی مانند: مالتیپل اسکلروزیس، بیماری پارکینسون، سکته مغزی، آسیب نخاعی، و انسداد مزمن روده می تواند منجر به یبوست شود.

بارداری

خانم ها در دوران بارداری و پس از زایمان مستعد یبوست هستند. در واقع علت این امر تغییرات هورمونی می باشد. همچنین نوزاد داخل رحم، روده ها را منقبض می کند و سرعت دفع مدفوع را کاهش می دهد.

راه های تشخیصی یبوست

• colorectal transit

در این روش بیمار قرصی را می بلعد که در عکسبرداری با اشعه X قابل تشخیص است. این آزمایش نحوه حرکت غذا در روده بزرگ را نشان می دهد. در طی چند روز، چندین عکس از شکم گرفته می شود تا موقعیت قرص بلعیده شده و در نهایت عملکرد ماهیچه های روده مشخص شود.

• مانومتری آنورکتال

این آزمایش برای ارزیابی عملکرد اسفنکتر مقعد است. در این روش لوله ای که دارای یک بالون است وارد مقعد شده و در داخل مقعد، بالون از هوا پر می شود. سپس به آرامی لوله از داخل مقعد به بیرون کشیده می شود.

با استفاده از این روش قدرت عضلانی اسفنکتر مقعد اندازه گیری شده و می توان متوجه شد، که آیا عضلات به درستی منقبض می شوند یا خیر.

• تنقیه باریم با اشعه X

از این روش برای بررسی کولون استفاده می شود. برای این آزمایش، شب قبل، بیمار مایع مخصوصی می نوشد تا روده را تمیز کند.

در این آزمایش باریم وارد روده بیمار شده و ناحیه راست روده و روده بزرگ را برجسته می کند. در نهایت پزشک می تواند این مناطق را در عکس اشعه ایکس بهتر مشاهده کند.

• کولونوسکوپی

در این روش با استفاده از کولونوسکوپ داخل کولون بررسی می شود. معمولا قبل از انجام این آزمایش به بیمار آرام بخش می دهند. همچنین ممکن است برای آمادگی بیمار، از تنقیه برای تمیز کردن روده استفاده کنند.

درمان یبوست

یبوست بیماری است که درصورت حاد نبودن، می توان به راحتی در منزل آن را درمان کرد اما اگر درمان های خانگی پاسخگو نبود؛ می توان از سایر روش ها استفاده کرد.

درمان های خانگی یبوست

• نوشیدن آب کافی در طول روز مانع از یبوست می شود.

• مصرف الکل و نوشیدنی های کافئین دار محدود شود.

• روزنه 25 تا 30 گرم فیبر در رژیم غذایی جا داده شود.

• در هفته حداقل 5 بار ورزش و هر بار به مدت 30 دقیقه انجام شود.

• در صورت اجابت مزاج حتما به سرویس بهداشتی بروید و آن را نادیده نگیرید.

• استفاده از روغن زیتون می تواند تاثیر به سزایی در درمان یبوست داشته باشد.

• پروبیوتیک ها را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.

با رعایت نکات ذکر شده در بالا می توان انتظار داشت که یبوست برطرف شود در غیر این صورت باید از سایر روش ها استفاده کرد.

سایر داروها و روش های درمانی یبوست

برای درمان یبوست راه های زیادی وجود دارد. استفاده از مکمل های فیبری، شیر منیزیم، نرم کننده های مدفوع و روان کننده ها، همگی تاثیر به سزایی در برطرف کردن یبوست دارند.

داروهای تجویز شده توسط پزشک نیز می تواند کمک شایانی در برطرف کردن یبوست بکند. این دارروها عبارتند از:

• لوبی پروستون

• لیناکلوتید یا پلکاناتید

• پروکالوپراید

داروهایی برای رفع یبوست

در صورتی که یبوست بیمار با راه های ذکر شده در بالا برطرف نشد، باید از تنقیه استفاده کرد. تنقیه روشی است که در آن مایعی وارد رکتوم می شود و باعث نرم شدن مدفوع شده و در نهایت باعث اجابت مزاج می شود.

در صورتی که به یبوست مبتلا شدید و نیاز به تنقیه در منزل دارید، می توانید از طریق راه های درج شده در سایت با کارشناسان ارماطب تماس برقرار کنید.

کارشناسان مجرب ما در کم ترین زمان ممکن خدمات تنقیه در منزل را به شما ارائه می دهند.

برای دریافت مشاوره رایگان کلیک کنید

آخرین راه درمانی برای یبوست، جراحی است. این روش برای کسانی استفاده می شود که بیماری زمینه ای مانند IBS دارند و همین امر منجر به انسداد مکانیکی روده شده است. همچنین در صورت پارگی مقعد (شقاق مقعد) یا سقوط بخشی از راست روده به داخل واژن (پرولپس رکتوم)، باید جراحی انجام داد.

آیا در صورت یبوست، مواد سمی در بدن تجمع پیدا می کند؟

برخی از افراد عقیده دارند در صورت یبوست، مواد سمی موجود در روده دوباره وارد بدن می شود. این یک تصور کاملا غلط است.

در واقع روده بزرگ محلی برای تجمع مواد زائد و سمی شما است و تنها در صورتی که زخمی در روده بزرگ وجود داشته باشد احتمال ایجاد عفونت وجود دارد و در غیر این صورت مواد زائد و سمی شما در داخل روده بزرگ می ماند.

در انتها دوباره باید ذکر کنیم، یبوست یک مشکل رایج گوارشی است که با تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی درست می توان آن را کنترل و مدیریت کرد.

شما می توانید برای دریافت رژیم غذایی از کارشناسان بخش تغذیه ارماطب کمک بگیرید. هم چنین در صورت نیاز به انجام تنقیه در منزل می توانید از طریق راه های درج شده در سایت با کارشناسان ما تماس برقرار کنید.

برای دریافت مشاوره رایگان کلیک کنید

مقالات مرتبط:

تنقیه چیست؟

تنقیه در منزل

انواع اسکوپی