انسولین درمانی

زمانی که شما غذا می خورید، غذا هضم شده و تبدیل به گلوکوز می شود. گلوکوز توسط انسولین ترشح شده از پانکراس، جذب سلول ها می شود. حال اگر شرایطی ایجاد شود که انسولین به اندازه کافی ترشح نشود یا انسولین کار خود را به درستی انجام ندهد؛ گلوکوز داخل خون می ماند و وارد سلول نمی شود. این شرایط باعث ایجاد مشکلات بسیار زیادی می شود. در این مقاله ما با انسولین درمانی آشنا خواهیم شد. پس تا انتها همراه ما باشید.

چه افرادی باید از انسولین استفاده کنند؟

دیابت بیماری است که باعث می شود تولید انسولین یا استفاده از آن توسط بدن، مختل شود. در این شرایط قند خون بالا می رود. برای آن که بدانیم که چه افرادی باید از انسولین استفاده کنند، ابتدا باید انواع دیابت را بشناسیم:

• دیابت نوع یک: این دیابت ناشی از حمله سیستم ایمنی بدن به پانکراس است که در نهایت باعث اختلال در تولید انسولین می شود. دیابت نوع یک معمولا در سنین کودکی ایجاد می شود.

• دیابت نوع دو: در این دیابت، یا پانکراس انسولین کافی ترشح نمی کند و یا سلول های بدن نسبت به انسولین مقاوم شده اند. دیابت نوع دو معمولا در سنین بالای 45 سال ایجاد می شود.

• دیابت بارداری: این دیابت در دوران بارداری ایجاد شده و معمولا پس از زایمان از بین می رود. در این دیابت توانایی سلول های بدن برای پاسخ به انسولین کاهش یافته است.

همه ی افرادی که دیابت نوع یک دارند و برخی از افرادی که دیابت نوع دو دارند، باید از انسولین استفاده کنند. در واقع انسولین درمانی برای افرادی است که تولید طبیعی انسولین در بدن آن ها مختل شده است.

انواع انسولین

انواع مختلفی از انسولین وجود دارد که پزشک با توجه به سن بیمار، سطح فعالیت او و مدت زمان اثر بخشی انسولین؛ نوع مناسب آن را برای بیمار تجویز می کند.

انواع انسولین عبارتند از:

• انسولین سریع الاثر (مانند انسولین لیسپرو، انسولین آسپارت و انسولین گلولیسین): این نوع انسولین در عرض  15 دقیقه پس از مصرف شروع به اثر می کند و اثرش 3 تا 5 ساعت باقی می ماند. 

• انسولین کوتاه اثر (مانند انسولین معمولی): اثر این نوع انسولین پس از 30 تا 60 دقیقه شروع می شود و اثرش 5 تا 8 ساعت باقی می ماند.

• انسولین متوسط اثر (مانند انسولین NPH): اثر این نوع انسولین در عرض 1 تا 3 ساعت پس از مصرف شروع شده و طول اثرش 12 تا 16 ساعت است.

• انسولین طولانی اثر (مانند انسولین گلارژین و انسولین دتمیر): اثر این نوع انسولین در عرض 1 ساعت پس از مصرف شروع شده و طول اثرش 20 تا 26 ساعت است.

• انسولین ترکیبی: در این نوع یک انسولین سریع یا کوتاه اثر را با یک انسولین طولانی اثر ترکیب می کنند.

انسولین باید قبل از خوردن غذا مصرف شود. البته باید به اثرگذاری انسولین نیز توجه کرد به عنوان مثال: انسولین سریع الاثر 15 دقیقه پس از مصرف تاثیر خود را اعمال می کند، پس در صورتی که از این نوع انسولین استفاده می شود، حداکثر تا 15 دقیقه بعد از مصرف باید غذا خورده شود.

اکثر افرادی که دیابت دارند به حداقل 2 تزریق انسولین در روز، نیاز دارند. البته با توجه به شرایط بیمار و صلاح دید پزشک، ممکن است به 3 یا 4 تزریق در روز نیز برسد.

راه های استفاده از انسولین

افرادی که دیابت دارند باید رژیم غذایی خاصی را رعایت کنند، علاوه بر آن نیاز به استفاده روزانه از انسولین دارند. امروزه با استفاده از روش های مختلفی می توان از انسولین استفاده کرد. برخی از افراد از پمپ استفاده می کنند. این دستگاه هورمون انسولین را از طریق پورت تامین می کند و نیاز به تزریق را از بین می برد. پمپ انسولین می تواند باعث افزایش وزن و عفونت شود. همچنین هزینه آن بسیار زیاد است.

علاوه بر روش گفته شده؛ می توان برای مصرف انسولین از تزریق، قلم و دستگاه های استنشاقی استفاده کرد. لازم به ذکر است که استفاده از انسولین به روش استنشاقی می تواند باعث سرفه در بیمار شود.

روش تزریق انسولین به خود بیمار، نیازهای بهداشتی و پوشش بیمه ای بیمار بستگی دارد. بنابراین برای انتخاب روش مصرف انسولین، باید شرایط بیمار بررسی شود.

کنترل سطح قند خون

به طور معمول افراد دیابتی باید روزانه و قبل از تزریق انسولین، قند خون خود را چک کنند. برای این کار با استفاده از یک لنست، ضربه ای به سر انگشت خود وارد می کنند و قطره خون کوچکی را بر روی کاغذ تست قرار داده و کاغذ تست را در دستگاه گلوکزمتر قرار می دهند. نتیجه به دست آمده میزان قند خون را نشان می دهد.

قند خون افراد به عوامل متفاوتی مانند: سطح استرس، تعداد دفعات ورزش، سرعت جذب غذا، سبک زندگی، تغییرات هورمونی مربوط به بلوغ، سیکل های قاعدگی و بارداری بستگی دارد.

نگهداری از انسولین

انسولین را باید در یخچال نگهداری کرد. اما قبل از تزریق باید آن را گرم کرد چون تزریق انسولین سرد باعث افزایش درد در محل تزریق می شود. در صورتی که انسولین در اتاق نگهداری شود باید جایی به دور از گرما و نور مستقیم خورشید باشد.

نحوه آماده سازی انسولین تزریقی

بیماران دیابتی روزانه باید انسولین تزریق کنند، پس باید نحوه ی صحیح پر کردن ویال انسولین را بلد باشند. در این قسمت نحوه ی آماده سازی انسولین تزریقی را آموزش می دهیم:

• ابتدا دست هایتان را بشویید.

• پوشش پلاستیکی انسولین را بردارید و با یک پنبه الکلی بالای ویال را تمیز کنید.

• سرنگ را وارد ویال انسولین کنید و آن را با مقدار دوز مصرفی پر کنید.

• در صورتی که سرنگ حاوی مقداری هوا بود، بدون آن که آن را خارج کنید؛ در داخل خود ویال هواگیری را انجام دهید. دقت کنید که در داخل سرنگ نباید هوا وجود داشته باشد چون باعث کاهش میزان انسولین تزریقی می شود.

• در نهایت سرنگ را از ویال خارج کرده و با استفاده از روش گفته شده در ادامه، تزریق را انجام دهید.

نحوه تزریق انسولین

محل های معمول برای تزریق انسولین بازو، قسمت های جلویی و کناری ران ها و شکم است. نکته ای که اهمیت دارد این است که انسولین در فاصله ای کمتر از 2 اینچ با ناف تزریق نشود.

برای تزریق انسولین، قسمت مورد نظر را با پنبه الکلی استریل کنید و سرنگ مخصوص انسولین را با زاویه 90 درجه وارد کنید. دقت کنید اگر فرد دیابتی لاغر بود، سرنگ باید با زاویه 45 درجه وارد شود. تزریق انسولین زیر جلدی است بنابراین نیازی نیست قبل از تزریق، پیستون سرنگ را برای بررسی خون به عقب بکشید.

دقت کنید که برای تزریق انسولین فقط از یک ناحیه استفاده نکنید چون موجب ضخیم شدن پوستتان خواهد شد.

عوارض انسولین

انسولین به بیماران دیابتی کمک می کند که سطح قند خونشان در حد طبیعی باقی بماند با این حال ممکن است عوارضی نیز داشته باشد. البته این عوارض بستگی به نوع انسولین مصرفی دارد با این حال عوارض عمومی استفاده از انسولین شامل:

• افزایش وزن 

• بثورات، برجستگی ها یا تورم در محل تزریق

• اضطراب یا افسردگی

• سرفه هنگام مصرف انسولین استنشاقی

• هیپوگلایسمی هنگام مصرف انسولین

در صورتی که افراد دیابتی از انسولین استفاده کنند اما غذای کافی نخورند یا فعالیت زیادی داشته باشند، قند خونشان پایین می آید. این شرایط برای افرادی که بیش از حد، از انسولین استفاده می کنند نیز به وجود می آید. به پایین آمدن بیش از حد سطح قند خون، هایپوگلایسمی گفته می شود که می تواند یکی از عوارض استفاده از انسولین باشد. به طور معمول، میزان گلوکز خون کمتر از 70 میلی گرم در دسی لیتربرای افرادی که از انسولین استفاده می کنند بسیار پایین در نظر گرفته می شود.

علائم فردی که دچار هایپوگلایسمی شده است عبارت است از:

• احساس خستگی

• خمیازه مکرر

• ناتوانی در صحبت کردن یا فکر کردن 

• ناهماهنگی عضلات

• تعریق

• تشنج

• غش

• رنگ پریدگی

• از دست دادن هوشیاری

به طور کلی استفاده مکرر از انسولین باعث می شود که افراد دیابتی بیشتر از سایر افراد در معرض موارد زیر باشند:

• نکروز چربی

• حمله قلبی

• عوارض چشمی

• مشکلات کلیوی

نکات منفی استفاده از انسولین

طبق بررسی های انجام شده در سال های اخیر، محققان دریافتند که خطرات انسولین درمانی در دراز مدت می تواند مشکل ساز شود. این موارد شامل:

• نیاز به افزایش دوز و پیچیدگی برنامه درمانی در طول زمان

• افزایش خطر هایپوگلایسمی شدید

• خطر مرگ احتمالی 

• افزایش احتمالی خطر سرطان های خاص، از جمله سرطان پانکراس

کنترل علائم هایپوگلایسمی در بیماران دیابتی

افراد دیابتی در صورتی که دچار علائم هایپوگلایسمی شوند، باید یکی از منابع زیر را برای کاهش علائم در اختیار داشته باشند:

• نوشابه غیر رژیمی: ½ تا ¾ فنجان.

• آب میوه: ½ فنجان.

• میوه: 2 قاشق غذاخوری کشمش.

• شیر: 1 فنجان.

• آب نبات: 5 عدد.

• قرص گلوکز: 3 عدد (هر کدام 5 گرم).

در صورتی که پس از گذشت 15 دقیقه هنوز علائم بیمار کاهش پیدا نکرده باشد؛ به معنای پایین بودن بیش از حد قند خون است بنابراین دوباره باید از یکی از منابع ذکر شده در بالا استفاده کنند.

کلام آخر

افرادی که دیابت دارند؛ برای کنترل دیابت خود باید رژیم غذایی، فعالیت مناسب و تزریق روزانه انسولین داشته باشند.

شرکت گردشگری سلامت ارماطب، ارائه‌ دهنده خدمات سلامت از سوی برترین کارشناسان و مجرب‌ ترین کادردرمان است و با دراختیارداشتن پرستاران توانمند در تمامی حیطه ها، می توانند در ارائه اطلاعات و مشاوره در خصوص انسولین درمانی، بررسی سطح قند خون و ارائه ی خدمات تزریق در منزل شما عزیزان را همراهی کنند.

بنابراین در صورتی که تمایل به مشاوره و استفاده از خدمات مجموعه ی ما داشتید از طریق راه های درج شده در سایت با کارشناسان ما در ارتباط باشید.